Een klein stukje Noorwegen in Nederland
Voor veel mensen is dat het grote houten gebouw vooraan in het Park aan de Westzeedijk in Rotterdam dat bekend staat als de Noorse Zeemanskerk. Het gebouw staat al in het Park sinds 1914 en is een Rijksmonument. Het gebouw is in 1913 ontworpen door de Noorse Architecten Arneberg en Poulsson. Zij streefden niet naar replica van een bestaande Noorse kerk, maar naar een gebouw dat als vertegenwoordiger van Noorse cultuur en architectuur zou dienen. In het najaar van 1913 werd gestart met de bouw van de fundering en de kelder door de Rotterdamse architect en aannemer Barend Hooijkaas jr.
Tegelijkertijd werd in Noorwegen gestart met het assembleren van de houten elementen door de firma Strømmen Traevarefabrik. In januari 1914 arriveerden de eerste zending van het houten bouwpakket samen met vijf Noorse Timmermannen.
Op 17 mei 1914 vond al een eerste activiteit plaatst maar later dat jaar werd het gebouw pas echt voltooid. Met de aanleg van de Maastunnel in 1937, is de Noorse Zeemanskerk verplaatst naar waar het nu staat. Sedertdien buigt het gebouw op een rijke en trotse Noorse traditie met onder meer een bezoek van koning Haakon VII in 1954.
Ook voor veel Rotterdammers, voor Nederlanders en voor toeristen, is de kerk geliefd en bekend. Het
Noors cultureel erfgoed is tevens Rotterdams erfgoed, onderdeel van de geschiedenis en van het
aangezicht van Rotterdam. Ten opzichte van andere zeemanskerken in Rotterdam is de Noorse kerk
nog eens extra uniek vanwege de uitgesproken Noorse architectuur.
Vanwege het 100-jarig bestaan in 2014 is een dik Jubileumboek uitgegeven. De feestelijkheden in dat jaar werden luister bijgezet door de
aanwezigheid van Prinses Beatrix, die het betreffende boek in ontvangst nam met de opening van de kerstmarkt in november 2014.
Burgemeester Aboutaleb was eveneens aanwezig in zijn geliefde Park en die toen namens de gemeente Rotterdam de basis heeft gelegd voor de continuïteit voor het gebouw op de bestaande plek voor lange duur. Maar tijden veranderen. Rotterdam (sinds WO II) en de scheepvaart in Noorwegen en Nederland
hebben ingrijpende veranderingen ondergaan. Er zijn nauwelijks nog havens in de stad. Kerkbezoek loopt steeds verder terug. En het aantal (vooral) Noorse zeelieden dat het gebouw bezoekt, is sterk teruggelopen. Dusdanig dat het centrale bestuur van de Zeemanskerk in Noorwegen heeft besloten de exploitatie van het gebouw te zullen gaan stoppen. Er dreigt aldus een situatie van leegstand en verval. Maar er wordt hard gewerkt aan een plan om dit te voorkomen.
Van Zeemanskerk naar Noorse Kultuurhuis
Een groot aantal vrijwilligers leveren een onschatbare bijdrage aan, in en ten behoeve van het
gebouw. Hun inspanningen en inzet zijn van cruciaal belang. Het Noorse gebouw heeft (dus) vele
vrienden die bezorgd zijn en die vinden dat het monument op die plek een culturele
ontmoetingsplaats voor Noren, Nederlanders en andere wereldburgers moet blijven. Na een
reorganisatietraject zal de opgerichte stichting het Noorse Kultuurhuis Rotterdam de exploitatie en
bedrijfsvoering overnemen. Waarin het bestuur een gedegen expertise van recht, financiën,
communicatie, verhuur, onderhoud en fondsenwerving is vertegenwoordigd. De omvorming naar het
Noorse Kultuurhuis betekent dat in het gebouw ruimte zal zijn voor bruiloften, promoties, recepties,
feesten, bedrijfsbijeenkomsten, uitvaarten, seminars, culturele evenementen, educatie en dergelijke.
Traditionele Noorse evenementen zoals 17 mei, het Vikingfeest en de kerstmarkt zullen op locatie
door blijven gaan. Hiervoor moet eerst een grondige restauratie en verbouwing plaats vinden.
Om de continuïteit te waarborgen heeft de stichting het Noorse Kultuurhuis Rotterdam samen met monumentenorganisatie Stadsherstel Rotterdam een plan gemaakt om het gebouw te restaureren en te verbouwen op grotere publiekstoegankelijkheid. Stadsherstel Rotterdam is door het ministerie van OCW erkend als Professional Organisatie Monumentenbehoud (POM) en heeft kennis en kunde op dit vlak. De buitenzijde betreft voornamelijk schilderwerk en houtrotherstel. Binnen in het gebouw gaat het om het terugbrengen van oorspronkelijke elementen gecombineerd met kleinschalige aanpassingen voor de nieuwe functies.Â
Ook de verouderde installaties zullen moeten worden
vernieuwd en er kan worden verduurzaamd om het energieverbruik terug te brengen. Tot slot is het
doel om de tuinen van het gebouw meer te verbinden met het gebruik van het Cultuurhuis evenals
met de nabij gelegen entree van het Park.
Stichting Noorse Kultuurhuis Rotterdam heeft een ANBI-status. Stadsherstel Rotterdam is een non-profit monumentenorganisatie met diverse soorten monumenten in eigendom. Zij slaan de handen ineen om aan de tand des tijds te voldoen en de toekomst te
waarborgen, met als doel een langdurige exploitatie op die
prachtige plek in het Park met behoud van de Noorse identiteit. Om een gematigde huur die past bij de exploitatie te bewerkstelligen en het onderhoud van het gebouw blijvend te kunnen uitvoeren, is een fondsenwerving opgestart zodat maar een beperkt deel behoeft te worden gefinancierd met rente. Een mooie
opsteker is dat de Vriendenloterij EUR 250.000 heeft gedoneerd aan Stadsherstel Rotterdam voor deze specifieke opgave. In totaal volgens plan hopen wij EUR 1,4 miljoen aan fondsenwerving te realiseren om met de uitvoering te kunnen starten.
Meehelpen
De kosten van de restauratie en verbouwing belopen ruim EUR 2 miljoen. Naast de beoogde bijdrage
van sponsoren en fondsen, zal een financiering worden gerealiseerd bij Nationaal Restauratiefonds
voor circa EUR 600.000 (in de vorm van een lening). Wij treden graag in overleg met bedrijven en fondsen die een donatie willen doen om dit bijzondere Noorse erfgoed te behouden voor Rotterdam. We lichten graag toe hoe wij iets kunnen terug doen door bijvoorbeeld u te ontvangen na realisatie van het project of rondleidingen tijdens de restauratie.
Het spreekt voor zich dat na afloop van het project alle kosten worden verantwoord. Sponsering kan
anoniem of juist nadrukkelijk zichtbaar, dit alles is bespreekbaar.
